Αφορμή για τη συνάντηση αποτέλεσε η συγγραφική ιδιότητα του Μανώλη Α. Κατσούλη και η επερχόμενη παρουσίαση των τριών βιβλίων του -«Ο άνθρωπος - λύκος», «Ο Χρονοταξιδιώτης στον Ήλιο του Μεσονυκτίου» και «Στον αστερισμό του κύκνου»-, που θα λάβει χώρα στο Μουσείο Βορρέ στην Παιανία την Κυριακή 19 Ιουνίου 2022, στις 11 το πρωί.

Στη συνάντηση παραβρέθηκαν μεταξύ άλλων, ο π. Δήμαρχος Παιανίας, Σπύρος Στάμου, ο Γραμματέας του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Μανώλης Χριστοδουλάκης, τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ στην Ανατολική Αττική, Θανάσης Αλμπάνης, Γιώργος Σμέρος, Δημήτρης Γιαννακόπουλος κ.α.

Ο Μανώλης Α. Κατσούλης, γεννήθηκε τον Γενάρη του 1951 στην Αθήνα. Είναι έγγαμος πατέρας, τεσσάρων παιδιών. Οι γονείς του, συμμετείχαν στην αντίσταση κατά των Γερμανών κατακτητών, την περίοδο 1940 - 1944. Κατά τη δικτατορία, συστρατεύεται με δυο φίλους του σε οργάνωση, που κατά τη διάρκεια αντιστασιακής αποστολής τους, δολοφονούνται απ’ το καθεστώς. Σχεδόν ταυτόχρονα, το 1971, έκδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο: Στοχασμοί, προσπαθώντας να εκφράσει τους πόθους, τους στόχους και τα οράματά του, απ’ τη νεανική του ηλικία, για μια Ελλάδα δημοκρατική κι ελεύθερη.

Από μικρός, είχε τη μανία να σκαρώνει έμμετρο αλλά και διηγηματικό, σχεδόν πάντα λυρικό, λόγο, σε σχολικές και τοπικές εφημερίδες. Ορισμένα ποιήματά του, ο ίδιος τα μελοποιούσε για να γίνουν τραγούδια του νέου κύματος που άνθιζε στην εφηβεία του.

Ποιήματα, με τη δική του προικισμένη και ξεχωριστή λυρική διάθεση, που απεικονίζουν τον εσωτερικό του κόσμο, στρέφονται άλλα συμβολικά κι άλλα ευθεία, ενάντια στις κατεστημένες ιδέες αλλά και στο δικτατορικό καθεστώς, χτυπώντας ταυτόχρονα τα ρυθμικά τύμπανά τους, για μια νέα κοινωνία με ιδεολογική καθαρότητα, απαλλαγμένη από φανατικές αγριότητες.

Τι κι αν

έχασα τον πόλεμο;

Τι κι αν

απ’ τη φυλή μου

χάθηκαν πολλοί;

Είχα νικήσει

απ’ την αρχή,

όταν έπεσαν

οι πρώτες σφαίρες.

Πάντα με κριτική ασυμβίβαστη ματιά, αλλά και με αγάπη, προτρέπει τους αναγνώστες, να μιμηθούν τους ήρωές του, ν’ αγωνιστούν για έναν κόσμο καλύτερο, ασφαλέστερο και πιο δίκαιο, ώστε να υποδεχτούν τις νέες γενιές που έρχονται, προσφέροντας σ’ αυτές: ελευθερία, ειρήνη, ευνοϊκότερες κοινωνικές συνθήκες και περισσότερο φως.

Ο Γιαν Πάλαντς, ήταν Τσέχος φοιτητής, σύμβολο της αντίστασης κατά των Σοβιετικών εισβολέων στην Τσεχοσλοβακία, ο οποίος το 1968 αυτοπυρπολήθηκε. Στην τσάντα του βρέθηκε ένα σημείωμα, γραμμένο σε μαθητικό τετράδιο, που έγραφε: «Επειδή οι λαοί μας βρίσκονται στα πρόθυρα της απελπισίας, αποφασίσαμε να διαμαρτυρηθούμε για να ξυπνήσουμε τη λαϊκή συνείδηση...».

Ο Μανώλης Α. Κατσούλης, παρά τις απαγορεύσεις και τη σκληρή λογοκρισία που επέβαλλε το δικτατορικό καθεστώς της 21ης Απριλίου, σ’ ένα ακόμα απ’ τα ποιήματά του, υμνεί αυτόν τον αγωνιστή που πέθανε για την ελευθερία του λαού του, προτρέποντας να τον μιμηθούν οι συμπατριώτες του. Αυτό βέβαια θα το πληρώσει ακριβά, αυτός και όλη η οικογένειά του, αφού μετά την έκδοση του βιβλίου του, απολύεται από τη Διεύθυνση της Φαρμακοβιομηχανίας που εργαζόταν ως μηχανικός - εφαρμοστής. Διακόπτεται η αναβολή στράτευσής του, λόγω σπουδών, και κατατάσσεται στο στρατόπεδο νεοσυλλέκτων της Τρίπολης, όπου παρουσιάζονται εκείνη την εποχή, ως επί το πλείστον, όσοι είναι χαρακτηρισμένοι αριστεροί.

Το βιβλίο του Στοχασμοί, αναπαράγεται και μοιράζεται στο Πολυτεχνείο, που βρίσκεται υπό κατάληψη. Αντιστασιακοί στίχοι του διαβάζονται κι απαγγέλλονται απ’ τους φοιτητές, λίγο προτού το τεθωρακισμένο όχημα μάχης της χούντας ρίξει την πόρτα, βάφοντας μ’ αίμα την εξέγερση. Το προαύλιο του εκπαιδευτικού ιδρύματος ποτίζεται με αίμα και τσαλακωμένες Ελληνικές σημαίες. Λίγες μέρες μετά, γίνεται τόπος προσκυνήματος.

Όσο κι αν όμως οι ληστές

να μας κρατούν σκλάβους,

όσο κι αν θέλουν,

με τη φωτιά που άναψες εσύ,

Γιαν Πάλαντς,

εσύ και μύριοι άλλοι

που προηγήθηκαν,

αλλά και που θα ακολουθήσουν,

απ’ τα σκοτάδια της σκλαβιάς,

τις ελευθερίες των λαών μας,

με τα σκοινιά που τις κρατούν δεμένες,

τον Ήλιο απ’ τη δύση

θα τραβούν και θ’ ανατέλλουν.

Νόμος:

Φωτιά και Φως να ’ναι αγκαλιά.

Το 1976 απολύεται, αφού έχει εκτίσει 30 μήνες τη στρατιωτική του θητεία, απ’ το στρατόπεδο του Πυροβολικού στον Έβρο. Το 1984 διορίζεται στο Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών, Διπλωματούχος Μηχανολόγος Εργοδηγός, εκλέγεται πρόεδρος στην Πανελλήνια Ένωση Εργαζομένων ΚΤΕΟ της χώρας και αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας ΠΟΣΥΜΕ  του ΥΠ.Μ.Ε.

Παράλληλα με τη λογοτεχνική του ενασχόληση, αρθρογραφεί για εξειδικευμένα θέματα, όπως είναι η Οδική Ασφάλεια και η Αντιρύπανση. Ασχολείται με τη στατιστική ανά τις περιοχές της χώρας: της συμπεριφοράς των οδηγών, της ποιοτικής κατάστασης των οχημάτων και των προβλημάτων του οδικού δικτύου.

Γνώστης των προβλημάτων της Ανατολικής Αττικής, αρθρογραφεί στον τοπικό και ημερήσιο Τύπο. Συμμετέχει στην έκδοση των εφημερίδων, ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΣ ΤΥΠΟΣ και ΑΛΛΑΓΗ ΓΛΥΚΩΝ ΝΕΡΩΝ.

Το 1994 - 2002 εκλέγεται Δήμαρχος στον Δήμο των Γλυκών Νερών Αττικής, τον οποίον οργανώνει, αναμορφώνει κι εξοπλίζει μ’ επιτυχία, με μεγάλα τεχνικά έργα.

Σε διεθνές επίπεδο συνεργάζεται με Ελληνικές οργανώσεις ομογενών του εξωτερικού ΑΧΕΠΑ παγκόσμιους φορείς: Κύπρο, Ευρωπαϊκή Ένωση, Βαλκάνια, Καναδά, Αμερική για την ειρήνη, τη διεθνή αλληλεγγύη, την προστασία του περιβάλλοντος.

Με προσωπικές πρωτοβουλίες αλληλογραφεί και συναντιέται με εκατό τουλάχιστον Ευρωπαίους αλλά και Ασιάτες Δημάρχους, προσπαθώντας να τους ενημερώσει και να τους ενεργοποιήσει υπέρ των Εθνικών μας συμφερόντων, για θέματα όπως της τουρκικής στρατιωτικής εισβολής στην Κυπριακή Δημοκρατία αλλά και για την κρίση στα Ίμια.

Εγκαινιάζει στενή συνεργασία με το Κίνημα της Αντιπυρηνικής Εγρήγορσης του Καναδά και εναντιώνεται στον πυρηνικό εξοπλισμό τόσο της Τουρκίας, όσο της Ινδίας και του Πακιστάν. Αλληλογραφεί με δεκάδες Έλληνες και Ευρωπαίους αξιωματούχους, επισημαίνοντας τις τεράστιες οικολογικές καταστροφές από αυτήν τη δραστηριότητα και αφού οργανώνει είκοσι τουλάχιστον συγκεντρώσεις, σε μεγάλες Ελληνικές πόλεις αφυπνίζοντας τους πολίτες, συγκεντρώνει δέκα χιλιάδες επιστολές συμπαράστασης και τις παραδίδει στον πρωθυπουργό του Καναδά Ζαν Κρετιέν. Τελικά η εγκατάσταση του πυρηνικού εργοστασίου στο Ακκούγιου (Akkuyu) της Τουρκίας ματαιώνεται.

Συμμετέχει στην Τρίτη Παγκόσμια Διάσκεψη των Δημάρχων της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, όπου μιλάει για την Αειφόρο Οικονομική Ανάπτυξη των Πόλεων που σχεδιάζεται και υλοποιείται με τη μέγιστη δυνατή απολαβή των αγαθών αλλά με γνώμονα την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και τη βιωσιμότητα.

Μέλος του Συνδέσμου Ελληνοσερβικής Φιλίας, κινητοποιεί όλους τους Δημάρχους της Αττικής, ώστε να μαζευτεί και να σταλεί μεγάλη βοήθεια στον Σερβικό λαό κατά την διάρκεια των Νατοϊκών βομβαρδισμών της Γιουγκοσλαβίας.

Αρχαιολογικές ανασκαφές, φέρνουν στο φως Μυκηναϊκό νεκροταφείο με δεκάδες λακκοειδείς τάφους και τουλάχιστον έναν μεγάλο θολωτό τάφο με τεράστιο δρόμο στην περιοχή Φούρεσι των Γλυκών Νερών.

Με παραστάσεις του στα αρχαιολογικά συμβούλια, στα υπουργεία, στις δικαστικές αίθουσες και με κινητοποιήσεις των κατοίκων που φτάνουν να κάνουν εικονικές ανασκαφές, καταφέρνει να σώσει το αρχαίο μνημείο προσωρινά. Δυστυχώς, μετά απ’ την οκταετή θητεία του στον Δημαρχιακό θώκο, οι αρχαιολόγοι αφανίζουν τον αρχαίο τάφο, αφού δίνουν άδεια και χτίζεται πολυώροφη οικοδομή πάνω σ’ αυτόν. Η Αττική χάνει έναν θολωτό, και όχι μόνον, Μυκηναϊκό τάφο στο μέγεθος του τάφου του Αγαμέμνονα στις Μυκήνες.

Μετά από 50 χρόνια ενασχόλησής του με τη λογοτεχνία, σαν το κύμα της θάλασσας που ήταν και η αγαπημένη του πλατφόρμα, ο καμβάς που έστηνε να εξελίσσονται με το πνεύμα της αγάπης αλλά και της εξέγερσης οι στίχοι του, τα ποιήματά του πηγαινοερχόντουσαν σε διάφορες κατευθύνσεις, έχοντας να κάνουν βέβαια με τα ιστορικά, πολιτικά, οικολογικά και κοινωνικά ζητήματα, που απασχολούσαν τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο την πατρίδα του αλλά και τον κόσμο γενικότερα.

«Τα μάτια σου

μοιάζουν με τα βότσαλα

που αλλάζουν χρώμα,

ανάλογα με το ποιος τα χαϊδεύει,

το κύμα της ακρογιαλιάς

ή

οι αχτίδες του Ήλιου».

Με εικόνες και παραστάσεις, αλλά και με συνεχείς ανατροπές, ταυτίζει τον εαυτό του με τον στίχο, λατρεύει την ομορφιά και τον έρωτα και τοποθετεί την τέχνη πάνω απ’ την πολιτική του σταδιοδρομία κι οτιδήποτε άλλο. Άλλοτε, τον συνεπαίρνει η προσπάθεια να περιγράψει ρομαντικά, με μουσικότητα, μ’ ευαισθησία και μ’ αισθησιασμό, τα γεγονότα που συμπλέκουν η φαντασία και το όραμα με το θυμητικό του, τονίζοντας με την ένταση των συναισθημάτων του την ομορφιά αλλά και την ασχήμια, όπου την ανακαλύπτει. Άλλοτε, με ποιητικό, ιδεολογικό, φιλοσοφικό πάθος και προβληματισμό, ψάχνοντας τις αλήθειες και τα μυστικά που κρύβει ο χωρόχρονος απ’ τις αισθήσεις του, καταφεύγει στον ασαφή συμβολισμό, αφήνοντας ανοιχτές τις κερκόπορτες του υλικού και ιδεατού κόσμου.

Είναι βέβαιο, η χαραυγή του εικοστού πρώτου αιώνα, που ακολουθεί τους ρυθμούς των ανατροπών και του πειραματισμού του εικοστού αιώνα, στην παγκόσμια ποίηση, πως τον έχουν επηρεάσει. Περισσότερο τον εκφράζει η ποίηση στην αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα το έπος, η λυρική ποίηση και το δράμα, αλλά και το κίνημα του συμβολισμού που ξεκίνησε τον δέκατο ένατο αιώνα στη Γαλλία μ’ αισθητισμό, κι αναπτύχθηκε σ’ όλο τον κόσμο, με την ξεχωριστή του εκδοχή από χώρα σε χώρα, π.χ. στη Γερμανία ο Φρίντριχ Νίτσε κυριαρχεί και φιλοσοφεί, κτίζοντας το σπίτι του υπεράνθρωπου, στη Ρωσία οι ποιητές προσανατολίζονται να ψάχνουν τα μυστικά του κόσμου και να δημιουργούν κοινωνικές ανατροπές.

Όσο αυξάνονται πληθυσμιακά οι χώρες, αναπτύσσεται η ταχύτητα και κυριαρχεί ο τεχνολογικός πολιτισμός, εξαπλώνονται και παγκοσμιοποιούνται οι παράλογοι αιματηροί πόλεμοι, καταστρέφεται το περιβάλλον και λιγοστεύουν οι γήινοι πόροι, αρχίζουν τα ψυχολογικά προβλήματα, μεγαλώνει ο φόβος, η μοναξιά, ο ατομικισμός, απομακρύνεται ο ρομαντισμός και η ποίηση εισέρχεται στην υπηρεσία των υπαρξιακών ζητημάτων. Η ψυχανάλυση, το υποσυνείδητο και ο ρητορικός επαναστατικός λόγος, ανάλογα με τη χώρα και τα προβλήματά της, εγκαθίστανται στους στίχους και διαμορφώνουν γενικότερα και προσανατολίζουν την τεχνοτροπία του λογοτεχνικού έργου. Βέβαια, διάφορα μικρά κινήματα, πολλές φορές εθνικής εμβέλειας, προσπαθούν να διαφοροποιηθούν υπό τη σκιά του γενικότερου λογοτεχνικού κλίματος.

Για παράδειγμα παλαιότερα, το 1909, Ρώσοι και Ιταλοί ποιητές, που ονομάστηκαν Φουτουριστές, απέρριψαν τη λογική κατασκευή προτάσεων και σύνταξης, καθώς και την παραδοσιακή γραμματική. Παρουσίαζαν συχνά για ποίηση, μια ασυνάρτητη σειρά από λέξεις γδυμένες απ’ το νόημά τους και χρησιμοποιημένες, μόνο και μόνο για την επιρροή που εξασκούσε στον αναγνώστη ο ήχος τους. Αποτύπωναν στην τέχνη τη μεγάλη αλλαγή των καιρών, δηλαδή τη λατρεία της τεχνικής, της μηχανικής, της ταχύτητας, το δυναμισμό, αλλά και την ωραιοποίηση της βίας. Αυτό βέβαια κράτησε για λίγο, αλλά επηρέασε τελικά την ποίηση και πολλές άλλες τέχνες μέχρι και σήμερα.

Διάφορες θεωρίες, προσανατολίστηκαν μέσ’ απ’ την ποίηση να δημιουργήσουν μια παγκόσμια γλώσσα. Κατάργησαν εντελώς τις ρομαντικές εικόνες και τις περιγραφές της φύσης. Εγκατέλειψαν· το στιχουργικό μέτρο, τις στροφές, την ομοιοκαταληξία, τον εσωτερικό ρυθμό, αφήνοντας περιθώρια για παρανοήσεις, ερασιτεχνικές δοκιμές και αδόκιμες πρωτοτυπίες. Σ’ όλη την ευρωπαϊκή ποίηση, παρατηρήθηκε εξελικτικά η καθιέρωση του ελεύθερου στίχου, μ’ εξαίρεση τη Ρωσία, όπου σε γενικές γραμμές διατηρήθηκε η παραδοσιακή ποίηση με κάποιες, όχι ουσιαστικές, παραλλαγές.

Ο Μανώλης Α. Κατσούλης, με ειλικρίνεια, ψυχική δύναμη, κοινωνικό όραμα και πολιτική βούληση καταφέρνει να αποδώσει με τη γοητεία της ποίησης τις ιδέες του. Είναι λάτρης του Αρχαιοελληνικού Πολιτισμού, παθιασμένος για τη διαφύλαξη και την ανάδειξη των αρχαιοτήτων δεν μπορεί να ξεπεράσει τον ωχαδερφισμό του Νεοελληνικού Κράτους και των υπνωμένων Ελλήνων απέναντι σ’ αυτόν τον πνευματικό θησαυρό. Έτσι, στα μυθιστορήματα και στα ποιήματά του, κάθε τόσο υψώνει καθάρια την κρυστάλλινη φωνή του, ενδυναμωμένη με την περίσσια φαντασία κι ευαισθησία του, για ν’ απαγγείλει στη σιγαλιά της νύκτας, την ώρα που σχεδόν τα πάντα κοιμούνται, ότι η παρακαταθήκη, τα κειμήλια, τα φυλακτά αυτού του αιώνιου Έθνους, βρίσκονται ή στην επιφάνεια, στο κάλλος, στη γοητεία, στη μαγεία αυτής της γης ή θαμμένα πριν από χιλιετηρίδες στο εσωτερικό της και περιμένουν να βγουν φερέγγυα, άφθαρτα, προκλητικά παθιασμένα με την ομορφιά, στο λαμπερό φως του πιο γαλάζιου ουρανού.

Η γραφίδα του, χρησιμοποιείται με τον καλύτερο τρόπο και δεν ξεχνά, ότι είναι πολύ σημαντικός όχι μόνο ως συγγραφέας αλλά και ως πολιτική και πολιτιστική προσωπικότητα. Κι ακόμη, πως βρίσκεται πάνω σ’ αυτήν τη δαντελωτή κατοικία των Θεών που πλέει χωρίς πυξίδα στ’ άπλετο γαλάζιο του ουρανού και της θάλασσας κι είναι ποτισμένη με ποίηση, τραγούδια και μ’ αίμα για την αγάπη, τον έρωτα και την ελευθερία. Έτσι κάθε τόσο ξαναζωντανεύει, μ’ έναν ξεχωριστό αλλά και πολλές φορές δραματικό τρόπο, μορφές, ήθη κι έθιμα, λησμονημένα στα ηλιοφώτιστα αλλά και σκοτεινά βάθη των περασμένων αιώνων.

Το να εκδοθεί όλη αυτή η ποιητική δουλειά στο βιβλίο: Στον Αστερισμό του Κύκνου, αλλά και στο δεύτερο μέρος του παρόντος βιβλίου: Ένα Τριαντάφυλλο στο Φεγγάρι, κάνει το εγχείρημα να φαίνεται ακόμη πιο ενδιαφέρον, με καλλιτεχνική, αισθητική και ρομαντική διάθεση, συγκρουσιακό και προκλητικό.