Κερατσίνι, Νοέμβριος 2021. Κατά τη διάρκεια της βάρδιας, ένα παιδί 8 χρονών, η μικρή Όλγα, συνθλίβεται από την πόρτα του εργοστασίου γνωστής εταιρείας. Το παιδί εγκλωβίζεται στην πόρτα βάρους μισού τόνου. Μένει εκεί, σφηνωμένο για πάνω από 20 λεπτά. Υπάλληλοι του εργοστασίου περνούν από δίπλα της. Αδιαφορούν. Η πόρτα ανοίγει. Κάποιος σκουντά το άψυχο πλέον σώμα με το πόδι του για να δει αν το κοριτσάκι ζει. Φεύγει. Ένα ΙΧ αυτοκίνητο περνάει από δίπλα της. Φεύγει. Ένα φορτηγό μπαίνει στο χώρο του εργοστασίου. Την είδε άραγε; Η πόρτα ξανακλείνει. Η μικρή Όλγα σφηνώνεται εκ νέου. Το κορμάκι της έμεινε εκεί, σε κοινή θέα, για πάνω από μία ώρα, συνολικά.

Δεν υπάρχει τρόπος να περιγράψει κανείς αυτήν την τραγωδία που να μην είναι σοκαριστικός και απωθητικός κι αυτό γιατί το ίδιο το γεγονός φέρει από μόνο του τα ίδια χαρακτηριστικά. Είναι δηλαδή, σοκαριστικό και απωθητικό. Ο θάνατος ενός μικρού παιδιού είναι από μόνος του τραγικός και αφύσικος. Η απάνθρωπη αδιαφορία όμως, την οποία επέδειξαν όσοι βρέθηκαν στον τόπο του δυστυχήματος, είναι εξοργιστική. Δεν μπορεί κανείς παρά να αναρωτηθεί: Πώς φτάσαμε έως εδώ; Έχει διαρραγεί πλέον, εντελώς η κοινωνική συνοχή;

Η έννοια της κοινωνικής συνοχής αποδίδει την ποιότητα των σχέσεων που έχουν αναπτυχθεί μεταξύ των μελών ή ομάδων μιας κοινωνίας σε δεδομένο τόπο και χρόνο. Είναι μια σύνθετη κατάσταση και εκφράζει τον βαθμό και την ποιότητα της έντασης των σχέσεων που υπάρχουν μεταξύ των μελών μιας κοινωνίας. Στη θετική της κατεύθυνση αποτυπώνει έναν υψηλό βαθμό συνέργειας μεταξύ των κοινωνικών συντελεστών (προσώπων, φορέων, οργανισμών) και μια κατάσταση καλής λειτουργίας της κοινωνίας με εμφανείς εκφράσεις κοινωνικής αλληλεγγύης και έκδηλη εγκατάσταση ισχυρής «κοινωνικής συνείδησης». Την ανάγκη ανάπτυξης και εμβάθυνσης της κοινονικής συνοχής αναγνωρίζει και η Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία στο Άρθρο 151, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα θεμελιώδη, κοινωνικά δικαιώματα, θέτει ως στόχους την προώθηση της απασχόλησης, τη συμπερίληψη, τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας, την κατάλληλη κοινωνική προστασία. Η κοινωνική συνοχή πρέπει να θεμελιώνεται στην έννοια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς και στην αποδοχή της κοινής ευθύνης για την ευημερία όλων των μελών της κοινωνίας.

Πώς φτάσαμε έως εδώ, λοιπόν; Να βλέπουμε παιδιά να πεθαίνουν μπροστά μας και να μην κάνουμε τίποτα για να τα βοηθήσουμε; Οι φορείς της κοινωνικοποίησης έχουν αποτύχει στο ρόλο τους κι επομένως δεν έχει προβληθεί, έτσι όπως θα έπρεπε, το πρότυπο της κοινωνίας και της κοινωνικής ζωής. Όταν προβάλλεται η ατομικότητα έναντι της συλλογικότητας και το περιορισμένο έναντι του συλλογικού συμφέροντος, όταν τα μεγάλα και σύνθετα προβλήματα όχι μόνο δεν επιλύονται αλλά διογκώνονται μέσα στους ρυθμούς της καθημερινότητας, δημιουργώντας συναισθήματα φόβου, ανασφάλειας ακόμα και επιθετικότητας τότε οι κοινωνικές αντιθέσεις βαθαίνουν και υπονομεύεται η κοινωνική συνοχή.

Οι αντιδράσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για το θάνατο της μικρής Όλγας ήταν άμεσες και οργισμένες. Αναθέματα για το ανθρώπινο είδος, για την ελληνική κοινωνία και την κατάπτωσή της και η γενική απαισιόδοξη διαπίστωση πως «δεν υπάρχει ελπίδα». Αναλογιζόμενη όλα αυτά, δε μπόρεσα να μη σκεφτώ την τραγωδία που ζήσαμε τον Ιούλιο του 2018 στον τόπο μας. Είναι αδύνατο να ξεχάσω τον πόνο και την απελπισία που νιώσαμε τότε όλοι. Είναι όμως, αδύνατο να ξεχάσω και την αυθόρμητη και ανιδιοτελή προσφορά χιλιάδων συμπολιτών μας, από όλη τη χώρα.

Δεν διατείνομαι ότι μπορώ να καταλάβω πώς σκέφτονται όσοι προσπέρασαν τη μικρή Όλγα. Οι αξιακοί τους κώδικες είναι προφανώς πολύ μακριά από τους δικούς μου. Όταν θυμάμαι όμως, όλα αυτά τα νέα παιδιά που ήρθαν στο Μαραθώνα και δούλεψαν εθελοντικά για μέρες και βδομάδες ολόκληρες, παρατώντας τα πάντα, δεν μπορώ να απελπιστώ, παρά μόνο να παλέψω μαζί τους. Ναι, έχουν μεσολαβήσει κοσμογονικά γεγονότα τα τρία τελευταία χρόνια. Το κυριότερο είναι ότι με αφορμή την πανδημία, μας έπεισαν ότι οι κοινωνικοί δεσμοί δεν είναι απαραίτητοι, ότι είμαστε ο καθένας μόνος του. Ναι, χρειάζεται πολλή δουλειά για να αποκαταστήσουμε το κοινωνικό συμβόλαιο. Είμαστε όμως, πολλοί αυτοί που έχουμε πίστη στον άνθρωπο και θα τα καταφέρουμε. Χρειαζόμαστε απλώς, έναν ακόμα Διαφωτισμό.

Πηγή: https://issuu.com/dhmoths/docs/dhm_981_2.12.2021_24selides