Στην Ελλάδα, τα έσοδα από τον τουρισμό παρουσιάστηκαν μειωμένα κατά 78,2% κατά το πρώτο εννεάμηνο τους έτους, διαμορφούμενα στα €3,5 δισ., έναντι των €16,1 δισ. κατά το αντίστοιχο διάστημα του 2019. Παράλληλα, η διεθνής αεροπορική κίνηση επιβατών μειώθηκε κατά 72% μεταξύ Ιανουαρίου και Οκτωβρίου 2020, σε σχέση με την ίδια περίοδο το 2019. Χαρακτηριστικά, στο διάστημα αυτό, οι διεθνείς πτήσεις προς τα ελληνικά αεροδρόμια μειώθηκαν, από 300.000 το 2019, σε 116.000, και οι αφίξεις επιβατών, από 22,2 εκατ. σε 6,2 εκατ. Από τις τέσσερις κυριότερες αγορές που τροφοδοτούν τον τουριστικό κλάδο της χώρας, τη μεγαλύτερη κάμψη κατέγραψαν οι αφίξεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (92,9%), ακολουθούμενες από τις αφίξεις από το Ηνωμένο Βασίλειο (73,9%). Παράλληλα, το πλεόνασμα του ταξιδιωτικού ισοζυγίου κατά το διάστημα Ιανουαρίου-Αυγούστου 2020, κατέγραψε μία πτώση της τάξης του 79,6%, με €2,8 δισ., έναντι €14,1 δισ. το 2019.

Σύμφωνα με μελέτες που έχουν εκπονηθεί όλο αυτό το κρίσιμο διάστημα (ενδεικτικά ΙΝΣΕΤΕ, ΕΥ), σημαντικό ρόλο στην ανάκαμψη του τουρισμού θα παίξουν η ανάκαμψη των αγορών που ενδιαφέρουν τη χώρα μας, οι εξελίξεις στις διεθνείς μεταφορές, ιδίως στο χώρο των αεροπορικών μεταφορών, αλλά και ο εσωτερικός τουρισμός. Επίσης, μεγάλο ρόλο θα παίξουν οι αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες των ταξιδιωτών οι οποίοι φαίνεται ότι πλέον θα δίνουν μεγάλη βαρύτητα στο περιβάλλον, την ασφάλεια και την υγιεινή.

Ο Μαραθώνας παρά τα πολλά, συγκριτικά πλεονεκτήματα που έχει (π.χ. περιβάλλον, αρχαιολογικοί χώροι, Αυθεντικός Μαραθώνιος) δεν έχει καταφέρει να καταλάβει τη θέση που του αξίζει ως τουριστικός προορισμός. Το πρόβλημα αυτό οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Πρώτον, ο Μαραθώνας βρίσκεται κοντά σε πολύ μεγάλους, τουριστικούς προορισμούς, όπως είναι τα νησιά των Κυκλάδων και φυσικά, η Αθήνα. Ένα άλλο ζήτημα είναι η έλλειψη υποδομών, όπως για παράδειγμα η επαρκής σύνδεση με το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος και με το λιμάνι της Ραφήνας.

Ένα ακόμα πρόβλημα, είναι η έλλειψη σχεδιασμού σχετικά με την προβολή της περιοχής μας. Το Νοέμβριο του 2017, η Επιτροπή Τουριστικής Ανάπτυξης του Δήμου, της οποίας τότε προήδρευα, διενήργησε έρευνα στους συμμετέχοντες και επισκέπτες του Αυθεντικού Μαραθωνίου της Αθήνας. Τα σχετικά ευρήματα ήταν ενδεικτικά της δουλειάς που απαιτείται να γίνει. Συγκεκριμένα, το 44,65% των ερωτηθέντων απάντησε ότι δεν είχε επισκεφθεί ποτέ στο Μαραθώνα, περίπου το 75% γνώριζε λίγο ή καθόλου την περιοχή, ενώ μόλις το 2,5% είχε επιλέξει το κατάλυμά του να βρίσκεται στο Μαραθώνα. Το 2018, εκπονήσαμε το πρώτο πρόγραμμα τουριστικής προβολής του Δήμου, με βάση και τα παραπάνω ευρήματα.

Όπως προαναφέρθηκε, η κρίση στον παγκόσμιο τουρισμό είναι μεγάλη. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι πρέπει να καταθέτουμε τα όπλα. Στην μετά-covid εποχή, είναι δυνατόν να αναδειχθούν νέοι, δημοφιλείς προορισμοί. Εφόσον γίνει μία συστηματική μελέτη των νέων αναγκών, καθώς και των αγορών που επανήλθαν ή επανέρχονται γρηγορότερα από την κρίση, ο Μαραθώνας θα μπορούσε να βρίσκεται ανάμεσα σε αυτούς τους δημοφιλείς προορισμούς. Οι Ασιατικές αγορές για παράδειγμα, έχουν επανέλθει πλήρως. Εάν συσχετίσουμε τον παράγοντα αυτό, με το ενδιαφέρον που δείχνουν οι Ασιάτες για το Μαραθώνιο δρόμο, ιδίως η Κίνα η οποία φιλοξενεί και το μεγαλύτερο αριθμό τέτοιων αγώνων, θα μπορούσε να οδηγήσει στην αξιοποίηση ενός συγκριτικού πλεονεκτήματος που έχει ο Δήμος Μαραθώνος στον μετά-covid τουρισμό.

Απαιτείται όμως διαρκής και συστηματική δουλειά, από τη Δημοτική Αρχή, η οποία θα πρέπει να διαβουλευθεί με τους τοπικούς φορείς τουρισμού (ξενοδοχεία, τουριστικούς πράκτορες κλπ), προκειμένου να παρακολουθήσει την πορεία του τουρισμού στην περιοχή και να εκπονήσει ένα εμπεριστατωμένο σχέδιο τουριστικής ανάπτυξης και προβολής του Δήμου, ενώ στη συνέχεια, θα πρέπει να αναζητήσει από την Κεντρική Διοίκηση τους απαραίτητους πόρους προκειμένου να το υλοποιήσει.