Το τελευταίο διάστημα στην Ελλάδα, η επιχειρησιακή λειτουργία των νοσοκομείων και ο τρόπος διαχείρισης των ασθενών, έχουν συνολικά αλλάξει, με στόχο την επιτυχημένη αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού. Για παράδειγμα, μπορεί κάποιος ασθενής να εισαχθεί στο νοσοκομείο για κάποιο άλλο νόσημα, όντας ασυμπτωματικός και στην πορεία να διαπιστωθεί ότι έχει κορωνοϊό.

Μια τέτοια περίπτωση προκαλεί σημαντική δυσλειτουργία (συναγερμό θα έλεγα) στο τμήμα του νοσοκομείου, καθώς τα μηχανήματα και οι χώροι που χρησιμοποιήθηκαν για την νοσηλεία του συγκεκριμένου ασθενούς πρέπει να απολυμανθούν και όσοι ήρθαν σε επαφή μαζί του πρέπει να ελεγχθούν ή και να τεθούν σε απομόνωση. Αυτό σημαίνει ότι σταματάει η λειτουργία των συγκεκριμένων χώρων και των μηχανημάτων για ένα δίωρο περίπου. Υπάρχουν δε και αρκετά πολύπλοκες διαδικασίες ιχνηλάτησης προσωπικού , λοιπών ασθενών και άλλων στενών επαφών του ασθενούς και λήψης εργαστηριακών δειγμάτων.

Το ίδιο διάστημα, λόγω της έξαρσης της επιδημίας συνεχίζουν να καταφθάνουν νέα περιστατικά και η διαχείριση του χρόνου και των ανθρωπίνων πόρων του συστήματος υγείας καθίσταται εξαιρετικά δυσχερής.

Φυσικά, ο κυριότερος όγκος εργασίας πέφτει στους ώμους του Νοσηλευτικού προσωπικού του νοσοκομείου, το οποίο κινδυνεύει να μολυνθεί τόσο κατά την υποδοχή των ασθενών, γεγονός που συνέβη παγκοσμίως σε πολλούς εργαζόμενους, αλλά και κατά τη διάρκεια της υπόλοιπης νοσηλείας κάθε κρούσματος. Βέβαια, εξίσου μεγάλο φόρτο εργασίας, κινδύνου και υπευθυνότητας έχουν και οι Γιατροί της πρώτης γραμμής. Η κύρια δυσκολία τους έγκειται στο γεγονός ότι σε μικρό χρονικό διάστημα πρέπει να αξιολογήσουν αρκετά περιστατικά και να αποφασίσουν αν οι ασθενείς πρέπει εισαχθούν και να προχωρήσουν σε πληρέστερο εργαστηριακό έλεγχο ή να αποχωρήσουν έχοντας λάβει σχετικές οδηγίες.

Επίσης, η αιφνίδια εμφάνιση της πανδημίας, η μεταδοτικότητα του ιού, η ταχεία διασπορά και η επικινδυνότητά του, φόβισαν αρκετούς ασθενείς αλλά και ανάγκασαν τους ιθύνοντες σε επιχειρησιακές επιλογές μέσα στο σύστημα υγείας τέτοιες που να οδηγήσουν σε δυσχέρεια αντιμετώπισης των χρόνιων νοσημάτων.

Την δύσκολη, ως προς την διαχείριση, κατάσταση και την ανησυχία που επικρατεί στους πολίτες που φοβούνται ότι στα νοσοκομεία ύποπτα κρούσματα μπορεί να νοσηλευτούν στον ίδιο χώρο με τους υπόλοιπους ασθενείς, καθώς και την κατάσταση στην οποία βρήκε το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Ελλάδας (ΕΣΥ) η ξαφνική πανδημία, θα μας περιγράψει ένα ζευγάρι Νοσηλευτών που εργάζεται στο Λαϊκό Νοσοκομείο Αθηνών.

Ο κύριος Νικόλαος Ορφανός εργάζεται 30 χρόνια και προΐσταται της κλινικής νοσηλείας ύποπτων κρουσμάτων Covid-19. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών, στην Διοίκηση Μονάδων Υγείας, Γενικός Σύμβουλος της ΠΟΕΔΗΝ, Αντιπρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων του Λαϊκού Νοσοκομείου και τέως Αντιπρόεδρος της Ένωσης Νοσηλευτών Ελλάδος (ΕΝΕ).

Η σύζυγός του κυρία Ελευθερία Εμφιετζή, είναι Προϊσταμένη στο Τμήμα Αποστείρωσης του Νοσοκομείου. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στην Εφαρμοσμένη Δημόσια Υγεία, μέλος Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων της Commissionκαι τέως μέλος του Δ.Σ. των Νοσηλευτών Χειρουργείου Ελλάδος.

Η χώρα μας βγήκε πολύ πρόσφατα από την οικονομική κρίση στην οποία είχε βυθιστεί για  μια δεκαετία περίπου. Τόσο το προσωπικό όσο και ο κεφαλαιουχικός εξοπλισμός του συστήματος υγείας «γέρασε» σε αυτό το διάστημα, χωρίς να υπάρξει η ανάλογη ανανέωση υλικών και ανθρώπινων πόρων. Οι ιθύνοντες το γνώριζαν πολύ καλά αυτό και ήξεραν τον όλεθρο στον οποίο θα οδηγούσε αυτή η πανδημία, αν συνέβαινε να υπάρξει απότομη και μη προβλέψιμη ή μη ελεγχόμενη εισροή ασθενών στο σύστημα υγείας, που στην πράξη θα κατέρρεε, όπως συνέβη σε άλλες χώρες της δύσης με συστήματα υγείας καλύτερα και σαφώς πιο οργανωμένα από το δικό μας.

Όταν ο υπόλοιπος κόσμος ευημερούσε το Ελληνικό Εθνικό Σύστημα Υγείας είχε αποστραγγιστεί, έμεινε υποστελεχωμένο και υποχρηματοδοτούμενο. Έτσι, στην δεκαετία της οικονομικής κρίσης, απόρροια των μνημονίων , όλο το νοσηλευτικό προσωπικό αναγκάστηκε να μάθει να εργάζεται σε συνθήκες οριακές, ουσιαστικά με προσωπικό ασφαλείας και να διαχειρίζεται τόσο το ελάχιστο υλικό που διέθετε όσο και τις εφεδρείες του, σωματικές και ψυχικές, με σύνεση. Και αυτός κατά την άποψή μας ήταν ένας ακόμα λόγος που ανταποκριθήκαμε με επιτυχία στις δυσκολίες που κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε. Το ΕΣΥ, λοιπόν και οι εργαζόμενοί του υπερβάλλοντας εαυτόν, στάθηκαν όρθιοι και κατά γενική ομολογία πιο πάνω από το ύψος των περιστάσεων.

Ευτυχώς, η Ελλάδα διαθέτει άριστο επιστημονικό προσωπικό που συμβούλεψε ορθά την πολιτική ηγεσία για τις απαιτούμενες ενέργειες. Εκτός όμως από το επιστημονικό προσωπικό, τούτη την κρίσιμη ώρα είχαμε την τύχη να βρίσκονται σε θέσεις καίριες οι κατάλληλοι άνθρωποι σε όλο το φάσμα του Δημόσιου Τομέα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να ληφθούν άμεσα έγκαιρα τα αναγκαία και σκληρά μέτρα από την Πολιτική μας Ηγεσία. Έτσι δόθηκε ο απαραίτητος χρόνος στη χώρα μας να ετοιμαστεί και να εξοπλιστεί κατάλληλα, να υπάρξει γρήγορη εκπαίδευση και προσαρμογή του προσωπικού το οποίο αξιοποίησε και τη διεθνή επιστημονική γνώση που εν τω μεταξύ αποκτήθηκε και έτσι δεν χρειάστηκε ως τώρα να θρηνήσουμε εκατόμβες νεκρών.

Δύσκολη και εξαιρετικά ψυχοφθόρα από πολλές απόψεις! Όπως γνωρίζετε, ως υγειονομικό προσωπικό εμείς βρεθήκαμε από την πρώτη στιγμή στο μάτι του κυκλώνα. Όταν όλοι διατάχτηκαν  να μείνουν σπίτι, σε εμάς οι άδειες ανακλήθηκαν και απαγορεύτηκαν από τον Φεβρουάριο και η άδεια ειδικού σκοπού για την φύλαξη ανήλικων τέκνων και για τους συναδέλφους που ανήκουν οι ίδιοι στις ευπαθείς ομάδες, χορηγήθηκε μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις. Ενώ τα παιδιά των συμπολιτών μας απολαμβάνουν αυτό τον καιρό τους γονείς τους στο σπίτι, τα δικά μας, μας βλέπουν ελάχιστα καθημερινά και βρισκόμενους σε κατάσταση ψυχικής και  σωματικής εξουθένωσης, ανήμπορους να τα βοηθήσουμε στην δύσκολη κατάσταση του εγκλεισμού, στο διαδικτυακό σχολείο και την αρνητική ψυχολογία που και τα ίδια έχουν αυτό τον καιρό, με όσα συμβαίνουν γύρω τους, αλλά και στο σπίτι.

Επιπλέον ζούμε μόνιμα μέσα στο φόβο να μην μεταφέρουμε στο σπίτι τον ιό και κολλήσουμε την υπόλοιπη οικογένεια. Εμείς αυτό το διάστημα αναγκαστήκαμε να «χωρίσουμε» ως ζευγάρι για να προφυλάξουμε ο ένας τον άλλο. Ο Νίκος μένει μέσα στο νοσοκομείο νυχθημερόν σε κοιτώνα που του έχει παραχωρηθεί από τη Διοίκηση επειδή η κλινική του νοσηλεύει ύποπτα κρούσματα του ιού και έχει αυξημένες πιθανότητες να μολυνθεί. Ουσιαστικά βρίσκεται σε αυτοαπομόνωση. Εγώ, αν και ανήκω στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού λόγω αυτοάνοσου και καρδιολογικού προβλήματος, συνεχίζω να πηγαινοέρχομαι στη δουλειά καθημερινά και να έχω επιπλέον την φροντίδα της οικογένειας και του σπιτιού χωρίς καμία βοήθεια από πουθενά, έχοντας διπλό το φόβο του τι θα συμβεί τόσο με τη δική μου υγεία όσο και με τα παιδιά αν νοσήσω και εγώ.

Όπως καταλαβαίνετε, πράγματα που για τον πολύ κόσμο είναι αυτονόητα, εμείς τα στερούμαστε. Και το κάνουμε με πλήρη γνώση και αυτοθυσία αφού το επάγγελμα που επιλέξαμε απαιτεί αυταπάρνηση και προσφορά στον πλησίον. Στεναχωριόμαστε πολύ λοιπόν, όταν βλέπουμε ότι υπάρχουν ανεγκέφαλοι μεταξύ των συμπολιτών μας, που με τις αλόγιστες ενέργειές τους θέτουν σε κίνδυνο ό,τι καλό έχουμε πετύχει όλοι οι εργαζόμενοι σε όλους τους χώρους και τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες του κράτους. Ενέργειες που αυτές τις μέρες μπορεί να επαναφέρουν σε υψηλά επίπεδα τη διασπορά του ιού, να θέσουν σε κίνδυνο τις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού και να καθυστερήσουν την άρση των απαγορεύσεων κυκλοφορίας και εργασίας.

Εγώ δεν θα ήθελα να αναφερθώ σε κάποια ειδικά περιστατικά. Θα μιλήσει γι’ αυτά ο σύζυγος μου. Θα προσπαθήσω να σας μεταφέρω περιγράφοντας με όσο λιγότερες λέξεις μπορώ την λειτουργία του συστήματος μέσα από τη θέση ευθύνης την οποία κατέχω. Την θέση όλων όσοι αυτές τις μέρες κληθήκαμε να ηγηθούμε και να συντονίσουμε τις ενέργειες διαλογής ασθενών, τις εφημερίες στα Τμήματα Επειγόντων και την διακίνηση ασθενών μέσα από αυτά, αλλά παράλληλα και την λειτουργία των Τμημάτων ευθύνης μας, των Τομέων και της Διεύθυνσης του Νοσοκομείου αλλά και τον προεξέχοντα ρόλο του Τομέα Ελέγχου λοιμώξεων που ήταν επικεφαλής της όλης προσπάθειας στο Λαϊκό Νοσοκομείο, ένα από τα ιστορικότερα νοσοκομεία της πατρίδας μας.

Διαθέσαμε ατέλειωτες ώρες σε εκπαίδευση και ψυχολογική υποστήριξη εργαζομένων (ιατρών, νοσηλευτών, βοηθητικού και διοικητικού προσωπικού), ασθενών και συνοδών. Ατέλειωτες ώρες σε κυνήγι μαγισσών και κονδυλίων για την απόκτηση και διατήρηση αποθεμάτων σε απολυμαντικά, μάσκες και γενικότερα μέσα ατομικής προστασίας και μηχανήματα. Να προβλέψεις για όλα: λάθη, παραλήψεις, ανεπάρκειες του συστήματος, πράγματα που μπορεί να στραβώσουν, να προλάβεις, να διορθώσεις, να καλύψεις, να ενημερώσεις, να παρηγορήσεις, να βοηθήσεις όπου μπορείς και εσύ, να νοσηλεύσεις, να θεραπεύσεις... Γι΄ αυτό θέλω να πω ένα τεράστιο ΜΠΡΑΒΟ και ένα ειλικρινές ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ από καρδιάς, σε όλο το προσωπικό των νοσοκομείων, που ο καθένας από το μετερίζι του και έχοντας κάνει τις δικές του θυσίες και κουβαλώντας το δικό του σταυρό, βοήθησε να σταθεί όρθιο το Εθνικό Δημόσιο Σύστημα Υγείας που τόσο έχει κατηγορηθεί και βληθεί. Αλλά και σε όλους αυτούς που συντέλεσαν ώστε σήμερα η Ελλάδα μας να είναι παράδειγμα προς μίμηση για την καλή της πρακτική σε όλο τον κόσμο.

Εγώ Προΐσταμαι κλινικής η οποία μετασχηματίστηκε σε μονάδα υποδοχής ύποπτων κρουσμάτων Covid-19. Θα ήθελα να προσθέσω ότι αυτό το δίμηνο, νοσηλεύουμε στην κλινική μας για 48 ώρες ασθενείς οι οποίοι, βάσει των κατευθυντήριων οδηγιών, ήταν ύποπτα κρούσματα του κορωνοϊού. Στους ασθενείς αυτούς που εισάγονται, συνήθως με συμπτώματα πνευμονικής λοίμωξης (βαριά ή ήπια), διενεργείται το διαγνωστικό test για τον ιό και σε περίπτωση θετικού αποτελέσματος διακομίζονται στα νοσοκομεία αναφοράς για περαιτέρω εξειδικευμένη νοσηλεία.

Σε αυτό το χρονικό διάστημα γνώρισα αρκετούς συνανθρώπους μας μέσης και μεγάλης ηλικίας που ο καθένας κουβαλούσε τη δική του ιστορία. Όλοι όμως προσπαθούσαν να διαχειριστούν το άγχος και το φόβο για το άγνωστο, καθώς και την αγωνία για το επικείμενο αποτέλεσμα του test. Εμείς οι Νοσηλευτές, δίπλα τους 24 ώρες το 24ωρο να προσπαθούμε εκτός της νοσηλείας να τους δίνουμε κουράγιο, να μετριάσουμε τα αρνητικά τους συναισθήματα και σε περίπτωση θετικού αποτελέσματος να τους εμψυχώνουμε ώστε να δώσουν τον αγώνα τους με θετικά προαίρεση, τονίζοντάς τους ότι στο τέλος θα βγουν νικητές και θα επιστρέψουν στα αγαπημένα τους πρόσωπα.

Χαρακτηριστική ήταν η περίπτωση 84χρονου άνδρα ο οποίος μου δήλωσε ότι δεν φοβόταν την κατάληξη, ακόμα και αν αυτή ήταν αρνητική, καθώς είχε κάνει τον κύκλο της ζωής του. Το μόνο για το οποίο στενοχωριόταν ήταν η σκέψη ότι μπορεί να μην ξαναδεί τον αγαπημένο του εγγονό, που τόσο θα ήθελε να σφίξει στην αγκαλιά του, έστω και αν ήταν η τελευταία φορά. Επίσης ένας 54χρονος άνδρας μου εξέφρασε την αγωνία του για το αύριο, για την τύχη των παιδιών του, καθώς και για το πώς θα μπορέσει να ανταπεξέλθει στην οικονομική κρίση εξαιτίας του κορωνοϊού, όντας ελεύθερος επαγγελματίας που υποχρεώθηκε να αναστείλει τις δραστηριότητες της επιχείρησής του. Βλέπετε, ο κάθε ασθενής μας κουβαλούσε το δικό του σταυρό.

Συνοψίζοντας, κρατώ το γεγονός ότι ενώ το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό καταβάλλει υπεράνθρωπες προσπάθειες θέτοντας σε κίνδυνο την προσωπική του υγεία, για να περιορίσει την εξάπλωση του ιού, υπάρχουν διάφορες ομάδες ατόμων που με πρόσχημα τις θρησκευτικές ή ατομικές τους ελευθερίες, θέτουν σε κίνδυνο τη Δημόσια Υγεία και θέλουν να διασπάσουν τα μέτρα της κυβέρνησης αδιαφορώντας για το ότι μπορεί να σκορπίσουν τον όλεθρο. Ο αγώνας γίνεται άνισος, όταν καταπατώνται τα κυβερνητικά μέτρα προστασίας, μεγεθύνεται ο κίνδυνος μόλυνσης του κοινού και οι αγώνες-αγωνίες των δύο νοσηλευτών, αλλά και των χιλιάδων άλλων συναδέλφων τους υγειονομικών, που είναι ταγμένοι στο μέτωπο της υγείας των πολιτών, θα αποβεί μάταιος.