Καθώς τα κρούσματα του COVID-19 πολλαπλασιάζονται, υπάρχει μια πανδημία του φόβου που ξεδιπλώνεται παράλληλα με την πανδημία του κορωνοϊού. Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης -μεταξύ άλλων απαισιόδοξων και θλιβερών νέων- ανακοινώνουν μαζικές ακυρώσεις δημόσιων εκδηλώσεων, εμφανίζοντας εικόνες πανικού στην προμήθεια τροφίμων. Λόγω της παγκόσμιας εμβέλειας και της άμεσης μετάδοσης των ειδήσεων, στα σύγχρονα Μέσα Ενημέρωσης, η εξάπλωση του φόβου επιτυγχάνεται ταχύτερα απ’ ό,τι ο επικίνδυνος αλλά αόρατος ιός! Παρακολουθώντας ή ακούγοντας κάποιον άλλον που φοβάται, μας προκαλεί να φοβηθούμε, χωρίς απαραίτητα να γνωρίζουμε, τι ακριβώς προκάλεσε τον φόβο του άλλου ατόμου, διαπιστώνοντας τελικά, πόσο ισχυρή μπορεί να είναι η «μόλυνση» από τον φόβο. 

Με όλα τούτα, ήρθε στο μυαλό μου ένα ντοκιμαντέρ που είχα παρακολουθήσει πριν αρκετά χρόνια και αναφερόταν σ’ ένα παμπάλαιο φαινόμενο, το οποίο παρατηρούν οι ερευνητές σε πολλά ζωικά είδη. Φανταστείτε ένα κοπάδι από αντιλόπες που απολαμβάνουν την ηλιόλουστη αφρικανική σαβάνα. Ξαφνικά, μία από τις αντιλόπες αισθάνεται ένα λιοντάρι και παγώνει στιγμιαία, προτού αρχίσει να τρέχει πανικόβλητη. Οι άλλες αντιλόπες θ’ ακολουθήσουν χωρίς δισταγμό, δίχως απαραίτητα να έχουν αντιληφθεί οι ίδιες τον κίνδυνο. Οι κινήσεις, οι θόρυβοι, οι αντιδράσεις, ακόμα και οι οσμές, διασπείρουν τον φόβο, με αποτέλεσμα η «μόλυνση» από αυτόν να γίνεται αυτόματα και ασυνείδητα, καθιστώντας δύσκολο τον πραγματικό έλεγχο.

Το συγκεκριμένο φαινόμενο, όπως εξηγούν οι επιστήμονες, δικαιολογεί τις μαζικές επιθέσεις πανικού, που μπορεί να συμβούν κατά τη διάρκεια μουσικών συναυλιών, αθλητικών εκδηλώσεων ή άλλων δημόσιων συγκεντρώσεων. Μόλις πυροδοτηθεί ο φόβος στο πλήθος -ίσως κάποιος πίστεψε ότι ακούστηκε ένα πυροβολισμός- δεν υπάρχει χρόνος ή ευκαιρία να επαληθευτεί η πηγή του τρόμου, ο οποίος ταξιδεύει αστραπιαία «μολύνοντας» κάθε άτομο στο πέρασμά του και όλοι αρχίζουν να τρέχουν για τη ζωή τους. Δεν είναι λίγες οι τραγωδίες που έχουμε βιώσει από τέτοια συμβάντα.

Στη σημερινή εποχή, με την κοινωνική δικτύωση και τα λοιπά Μέσα Επικοινωνίας, παρατηρείται μία… άκρως αποτελεσματική και ατέλειωτη ροή μεταδοτικού φόβου, έτσι ώστε η «μόλυνση» να μην προϋποθέτει καν, τη φυσική επαφή.

Στο σημείο αυτό, να τονίσουμε ότι οι παραπάνω σκέψεις δεν καταγράφηκαν με στόχο να υποτιμηθεί η σοβαρότητας της εφιαλτικής κατάστασης, την οποία ζούμε. Σε καμία περίπτωση, δεν μπαίνουμε στην ουσία της συζήτησης για τον κορωνοϊό, υπό την έννοια, είτε της πλέον ενδεικτικής αντιμετώπισης είτε αναλύοντας σενάρια αμφισβήτησης και συνωμοσιολογίας. Πολλά ακούγονται, πολλά γράφονται, τα παρακολουθούμε με προσοχή και όλες οι απόψεις είναι σεβαστές.

Στην παρούσα φάση, η παγκόσμια Επιστημονική Κοινότητα και οι Κυβερνήσεις ανά τον πλανήτη, εστιάζουν στον περιορισμό της μετάδοσης και την προστασία της ανθρώπινης ζωής. Και καλά κάνουν!

Υπάρχει χρόνος, μετά την επιστροφή στην ομαλότητα, να εξετάσουμε τις πολλαπλές απόψεις και πτυχές του φαινομένου, αρκεί να διατηρείται ευρύ πνεύμα, να μην αποκλείεται τίποτα και οι παθόντες (ηγέτες Κρατών κι επιστήμονες) να έχουν μάθει από τυχόν πάθημά τους.

Εν κατακλείδι, το παρόν άρθρο έχει να κάνει καθαρά με τη διαχείριση του πανικού. Και αφορμή στάθηκε η ανάλυση ενός ψυχολόγου, σε τηλεοπτική εκπομπή, ο οποίος -ούτε λίγο ούτε πολύ- έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου, ότι η υιοθέτηση του μεταδοτικού αυτού φόβου, μπορεί κάλλιστα και αν μη τι άλλο, να συμβάλλει καθοριστικά στο να νοσήσουμε τελικά, από τον θανατηφόρο ιό. Τα «μοναδικά αμυντικά όπλα που διαθέτουμε» σύμφωνα με τον ειδικό, είναι: η καλή φυσική κατάσταση (ήρεμος ύπνος, καλή διατροφή και άσκηση) και η ισορροπημένη ψυχική - διανοητική κατάσταση, απαλλαγμένη από τρόμο και πανικό. Η ψυχραιμία και οι θετικές σκέψεις.

Ας φροντίσουμε λοιπόν, για την ψυχική μας ηρεμία, επιλέγοντας μεν την ενημέρωση για τις εξελίξεις, αποτάσσοντας δε, τον «μολυντικό» φόβο.