Στις 23/10 συγκεντρωθήκαμε περίπου 60 άτομα στην οδό Βενιζέλου στη Νέα Μάκρη για την παρουσίαση μιας «ζωντανής» ανασκαφής, κατόπιν προσκλήσεως του Συλλόγου «Φίλοι του Αρχαιολογικού Μουσείου Μαραθώνα» και πρότασης αρχαιολόγων της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής (ΕφΑΑνΑττ).
Οι κκ. Ειρήνη Χαριτάκη και Λαμπρινή Σίσκου, επιβλέπουσες του αρχαιολογικού υποέργου στο πλαίσιο του έργου της αποχέτευσης στον Δήμο Μαραθώνα, μας παρουσίασαν τις εν εξελίξει ανασκαφές στο κέντρο της Νέας Μάκρης, εξήγησαν την εργασία του αρχαιολόγου και απάντησαν σε δεκάδες ερωτήσεις των πολιτών που συμμετείχαν.
Στο αρχαιολογικό υποέργο εργάζονται περίπου 50 άτομα, αρχαιολόγοι, συντηρητές, σχεδιαστές και εργάτες, για αυτό τον σκοπό. Από το Μάτι έως τον Μαραθώνα εντοπίστηκαν ως τώρα 73 αρχαιολογικές θέσεις.
Πρακτικά, όταν οι εργαζόμενοι του αρχαιολογικού υποέργου που παρακολουθούν τις εκσκαφές των εργασιών της αποχέτευσης βρίσκουν αρχαία ίχνη, σταματούν οι εκσκαφές και αρχίζουν οι ανασκαφές.
Ήταν γνωστό από έρευνες της δεκαετίας του 1950 η ύπαρξη οικισμού της Νεολιθικής περιόδου (5000 π.Χ.) στη σημερινή Νέα Μάκρη.
Ο καθηγητής Αρχαιολογίας Δημήτρης Θεοχάρης είχε κάνει την ανακάλυψη και τις πρώτες ανασκαφές, αποκαλύπτοντας τμήμα οικισμού της νεολιθικής εποχής.
Τις ανασκαφές συνέχισε το 1977 η καθηγήτρια Αρχαιολογίας Μαρία Παντελίδου-Γκόφα (που εξέδωσε και δύο βιβλία για τον οικισμό και για την κεραμεική της Νεολιθικής Νέας Μάκρης) και, τέλος, η ΕφΑΑνΑττ.
Στις ανασκαφές ανακαλύπτονται κτήρια, καλύβες, δρόμοι και αυλές του οικισμού. Οι σωζόμενοι τοίχοι αποτελούνται από ακατέργαστους λίθους και κάποιοι με αρκετά μεγάλο πάχος. Πάνω στις πέτρες αυτές θα χρησιμοποιούνταν ξύλα με δέσιμο από καλάμια και πηλός, ίσως αχυροπηλός. Ο οικισμός πρέπει να εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους του εθελοντικά και όχι λόγω καταστροφών ή πολέμων, γεγονός που αποδεικνύεται από τον μικρό αριθμό κινητών ευρημάτων και την απουσία στοιχείων καταστροφής από φυσικά φαινόμενα ή φωτιά: οι άνθρωποι πήραν φεύγοντας μαζί τους ό, τι πολύτιμο υπήρχε.
Στην οδό Μαυρικίου είδαμε την καταστροφή των αρχαιοτήτων από την τοποθέτηση ενός σωλήνα ύδρευσης.
Ευτυχώς, ακριβώς δίπλα βρίσκεται μια ανασκαφή σε εκτεταμένο οικόπεδο, με προοπτική ανάδειξης του χώρου.
Μακάρι η Νέα Μάκρη να αποκτήσει άλλον έναν αρχαιολογικό χώρο, και μάλιστα με υπολείμματα της νεολιθικής περιόδου!
Τέλος, πληροφορηθήκαμε για την ταχύτητα του ανασκαφικού έργου. Μια ανασκαφή με ευρήματα τόσο πρώιμα αργεί και πρέπει να γίνει με μεγαλύτερη προσοχή από ό, τι συνήθως. Δείγματα χώματος συλλέγονται για να εξεταστούν εργαστηριακά και θα δώσουν απάντηση για χρήση τροφών, για καλλιέργειες φυτών και για άλλα ζητήματα, σημαντικά για τη ζωή του προϊστορικού ανθρώπου.
Τονίστηκε από τις αρχαιολόγους ότι το έργο της αποχέτευσης, έργο κοινής ωφελείας για τους πολίτες της περιοχής, θα πραγματοποιηθεί με την μέγιστη δυνατή προστασία των αρχαίων και την πολύ καλή συνεργασία με την ΕΥΔΑΠ και τον Δήμο Μαραθώνα.
Η εξωστρέφεια των αρχαιολόγων της ΕφΑΑνΑττ, η διαθεσιμότητά τους για την ανάδειξη των εργασιών τους, αλλά και για απαντήσεις σε απορίες αρκετών συμμετεχόντων στη ζωντανή και καλά διοργανωμένη επίσκεψη, άφησαν εξαιρετικά θετική εντύπωση στον κόσμο.
Αποχαιρετιστήκαμε με την υπόσχεση των αρχαιολόγων, επανάληψης μιας παρουσίασης των ανασκαφών τους, αλλά της εποχής του μεγάλου γόνου του Μαραθώνα, του Ηρώδη Αττικού.
Θερμά συγχαρητήρια, θερμές ευχαριστίες!
Μάρτιν Κρέεμπ
Αρχαιολόγος,
Πρόεδρος των Φίλων του Αρχαιολογικού Μουσείου Μαραθώνα
